Στύφνος - Σχετικά με το φυτό
Ο στύφνος (Solanum nigrum - Σολανόν το μέλαν) είναι ένα μονοετές φυτό, άγρια πόα της οικογένειας των Σολανιδών (δικοτυλήδονα). Στην Ελλάδα έχει διάφορες ονομασίες όπως στίφνος, στρούφνος, στρύχνος, στύφνο, στρούφνο, στύβνο, στύγνο, αγριοντοματιά, μαυρόχορτο, μαυρολάχανο, κορφή, βρωμόχορτο, βρωμοβότανο, αμπελουρίδα, αγριοσταφυλιά, πικροσταφίδα κ.α. Αν και από πολλούς ο στύφνος θεωρείται ζιζάνιο, τα τρυφερά φύλλα του φυτού συλλέγονται και μαγειρεύονται βραστά ή μαζί με άλλα χόρτα.
Το φυτό ήταν γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος τον αναφέρει ως «εδώδιμο Στρύχνο» ενώ ο Διοσκουρίδης ως «Κηπαίο Στρύχνο». Στύφνους θα βρούμε σχεδόν παντού στην εξοχή και τα χωράφια. Ευδοκιμεί στα ξηρά, υγρά και καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Τα φύλλα έχουν σχήμα ωοειδές και χρώμα σκούρο πράσινο. Ανθίζει το καλοκαίρι - χαρακτηριστικά μικρά λευκά άνθη - μέχρι και τις αρχές του φθινόπωρου ενώ οι καρποί του ωριμάζουν από τον Αύγουστο μέχρι και τον Νοέμβρη. Το σχήμα των καρπών είναι σφαιρικό, δημιουργούνται σε τσαμπιά όπου αρχικά έχουν πράσινο χρώμα και κατόπιν ανάλογα την ποικιλία παίρνουν μαύρο, πορτοκαλί ή κόκκινο χρώμα.
Αν και ο στύφνος περιέχει βιταμίνες Α, Β1, Β2, C, Ε, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, μαγνήσιο, νάτριο, κάλιο, ψευδάργυρο, αντιοξειδωτικά κ.α ωφέλημα στοιχεία περιέχει ταυτόχρονα και τοξίνες !
Σχετικά με την τοξικότητα του φυτού
Υφίσταται διαφωνία σχετικά με το εάν ή όχι τα φύλλα ή οι καρποί του φυτού είναι δηλητηριώδη. Υπάρχουν πολλές απόψεις άλλοι το θεωρούν δηλητηριώδες ενώ άλλοι ασφαλές προς κατανάλωση. Η τοξικότητα του φυτού μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον τόπο και την σύσταση του εδάφους ενώ υπάρχουν διάφορες ποικιλίες στύφνων με διαφορετική τοξικότητα γιαυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι ακόμα και το μικροκλίμα μιας περιοχής μπορεί να επηρεάζει την τοξικότητα του φυτού.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην wikipedia: «Τα επίπεδα σολανίνης στο S. nigrum μπορεί να είναι τοξικά. Παιδιά πέθαναν από δηλητηρίαση αφού έφαγαν άγουρους καρπούς.. ..Ζώα έχουν επίσης δηλητηριαστεί βόσκοντας τα φύλλα του S. nigrum..»
Σε διάφορα μέρη του πλανήτη το φυτό καλλιεργείται για τροφή, σε άλλες περιοχές χρησιμοποιούν τα φύλλα του ενώ σε άλλες οι ώριμοι καρποί του. Σε εκείνο που όμως όλες οι απόψεις συμφωνούν, είναι πως πρέπει να μην χρησιμοποιούνται ποτέ ως τροφή οι πράσινοι άγουροι καρποί του φυτού καθώς περιέχουν την μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξινών. Επίσης τα φύλλα του φυτού δεν πρέπει ποτέ να καταναλώνονται φρέσκα - ωμά, πάντα πρέπει να βράζονται πριν φαγωθούν.
Το φυτό θεωρείται και βότανο, με τα διάφορα μέρη του φυτού να έχουν διάφορες χρήσεις σε διάφορα μέρη του πλανήτη.
Πως χρησιμοποιείται στην Ψίνθο
Με βάση τις παραπάνω πληροφορίες, εμείς θα αναφερθούμε στην χρήση του φυτού που γίνεται στα μέρη μας.
Στην εξοχή της Ψίνθου συναντάμε στύφνους που έχουν μαύρους καρπούς αλλά και στύφνους με πορτοκαλί καρπούς όταν ωριμάσουν. Υπάρχουν λοιπόν τουλάχιστον δυο διαφορετικά είδη που εύκολα μπορεί να τα ξεχωρίσει κανείς από το χρώμα των καρπών όταν αυτοί ωριμάσουν.
Στην Ψίνθο, τα μόνα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούνται ανέκαθεν, είναι τα πράσινα φύλλα του στύφνου (στρούφνος στα ψινθενά). Αυτά συλλέγονται πριν το φυτό μεστώσει, διαλέγοντας πάντα μόνο τα φρέσκα τρυφερά φύλλα. Πάντα πετάμε και δεν χρησιμοποιούμε τους καρπούς του φυτού.
Στο βίντεο που ακολουθεί, μπορείτε να δείτε πως βράζουμε τα φύλλα προσθέτοντας λίγο αλάτι, ελαιόλαδο και λεμόνι :
Καλό είναι το μαγειρικό νερό να απορρίπτεται και να αντικαθίσταται αρκετές φορές για την απομάκρυνση των τοξινών ενώ οι ποσότητες στύφνου που καταναλώνουμε δεν πρέπει να είναι μεγάλες. Συνήθως ο στύφνος αναμιγνύεται μαζί με άλλα χόρτα όπως τα βλήτα ή οι ζοχοί και τα ραδίκια.
* ΠΡΟΣΟΧΗ : Το περιεχόμενο προορίζεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Όπως ισχύει για όλα τα είδη βοτάνων, θα πρέπει πρώτα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν την κατανάλωση τους. Δεν πρέπει να καταναλώνετε ή να χρησιμοποιείτε βότανα σε καμία περίπτωση τα οποία δεν γνωρίζετε ! Μην το επιχειρήσετε ! Ο ασφαλέστερος τρόπος για να γνωρίσει κάποιος τα βότανα είναι να συμβουλευτεί έναν ειδικό, κάποιον που πραγματικά γνωρίζει για να του δείξει διαφορετικά ρισκάρετε την υγεία σας.
Ο στύφνος (Solanum nigrum - Σολανόν το μέλαν) είναι ένα μονοετές φυτό, άγρια πόα της οικογένειας των Σολανιδών (δικοτυλήδονα). Στην Ελλάδα έχει διάφορες ονομασίες όπως στίφνος, στρούφνος, στρύχνος, στύφνο, στρούφνο, στύβνο, στύγνο, αγριοντοματιά, μαυρόχορτο, μαυρολάχανο, κορφή, βρωμόχορτο, βρωμοβότανο, αμπελουρίδα, αγριοσταφυλιά, πικροσταφίδα κ.α. Αν και από πολλούς ο στύφνος θεωρείται ζιζάνιο, τα τρυφερά φύλλα του φυτού συλλέγονται και μαγειρεύονται βραστά ή μαζί με άλλα χόρτα.
Το φυτό ήταν γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος τον αναφέρει ως «εδώδιμο Στρύχνο» ενώ ο Διοσκουρίδης ως «Κηπαίο Στρύχνο». Στύφνους θα βρούμε σχεδόν παντού στην εξοχή και τα χωράφια. Ευδοκιμεί στα ξηρά, υγρά και καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Τα φύλλα έχουν σχήμα ωοειδές και χρώμα σκούρο πράσινο. Ανθίζει το καλοκαίρι - χαρακτηριστικά μικρά λευκά άνθη - μέχρι και τις αρχές του φθινόπωρου ενώ οι καρποί του ωριμάζουν από τον Αύγουστο μέχρι και τον Νοέμβρη. Το σχήμα των καρπών είναι σφαιρικό, δημιουργούνται σε τσαμπιά όπου αρχικά έχουν πράσινο χρώμα και κατόπιν ανάλογα την ποικιλία παίρνουν μαύρο, πορτοκαλί ή κόκκινο χρώμα.
Αν και ο στύφνος περιέχει βιταμίνες Α, Β1, Β2, C, Ε, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, μαγνήσιο, νάτριο, κάλιο, ψευδάργυρο, αντιοξειδωτικά κ.α ωφέλημα στοιχεία περιέχει ταυτόχρονα και τοξίνες !
Σχετικά με την τοξικότητα του φυτού
Υφίσταται διαφωνία σχετικά με το εάν ή όχι τα φύλλα ή οι καρποί του φυτού είναι δηλητηριώδη. Υπάρχουν πολλές απόψεις άλλοι το θεωρούν δηλητηριώδες ενώ άλλοι ασφαλές προς κατανάλωση. Η τοξικότητα του φυτού μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον τόπο και την σύσταση του εδάφους ενώ υπάρχουν διάφορες ποικιλίες στύφνων με διαφορετική τοξικότητα γιαυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι ακόμα και το μικροκλίμα μιας περιοχής μπορεί να επηρεάζει την τοξικότητα του φυτού.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην wikipedia: «Τα επίπεδα σολανίνης στο S. nigrum μπορεί να είναι τοξικά. Παιδιά πέθαναν από δηλητηρίαση αφού έφαγαν άγουρους καρπούς.. ..Ζώα έχουν επίσης δηλητηριαστεί βόσκοντας τα φύλλα του S. nigrum..»
Σε διάφορα μέρη του πλανήτη το φυτό καλλιεργείται για τροφή, σε άλλες περιοχές χρησιμοποιούν τα φύλλα του ενώ σε άλλες οι ώριμοι καρποί του. Σε εκείνο που όμως όλες οι απόψεις συμφωνούν, είναι πως πρέπει να μην χρησιμοποιούνται ποτέ ως τροφή οι πράσινοι άγουροι καρποί του φυτού καθώς περιέχουν την μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξινών. Επίσης τα φύλλα του φυτού δεν πρέπει ποτέ να καταναλώνονται φρέσκα - ωμά, πάντα πρέπει να βράζονται πριν φαγωθούν.
Το φυτό θεωρείται και βότανο, με τα διάφορα μέρη του φυτού να έχουν διάφορες χρήσεις σε διάφορα μέρη του πλανήτη.
Πως χρησιμοποιείται στην Ψίνθο
Με βάση τις παραπάνω πληροφορίες, εμείς θα αναφερθούμε στην χρήση του φυτού που γίνεται στα μέρη μας.
Στην εξοχή της Ψίνθου συναντάμε στύφνους που έχουν μαύρους καρπούς αλλά και στύφνους με πορτοκαλί καρπούς όταν ωριμάσουν. Υπάρχουν λοιπόν τουλάχιστον δυο διαφορετικά είδη που εύκολα μπορεί να τα ξεχωρίσει κανείς από το χρώμα των καρπών όταν αυτοί ωριμάσουν.
Στην Ψίνθο, τα μόνα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούνται ανέκαθεν, είναι τα πράσινα φύλλα του στύφνου (στρούφνος στα ψινθενά). Αυτά συλλέγονται πριν το φυτό μεστώσει, διαλέγοντας πάντα μόνο τα φρέσκα τρυφερά φύλλα. Πάντα πετάμε και δεν χρησιμοποιούμε τους καρπούς του φυτού.
Στο βίντεο που ακολουθεί, μπορείτε να δείτε πως βράζουμε τα φύλλα προσθέτοντας λίγο αλάτι, ελαιόλαδο και λεμόνι :
Καλό είναι το μαγειρικό νερό να απορρίπτεται και να αντικαθίσταται αρκετές φορές για την απομάκρυνση των τοξινών ενώ οι ποσότητες στύφνου που καταναλώνουμε δεν πρέπει να είναι μεγάλες. Συνήθως ο στύφνος αναμιγνύεται μαζί με άλλα χόρτα όπως τα βλήτα ή οι ζοχοί και τα ραδίκια.
* ΠΡΟΣΟΧΗ : Το περιεχόμενο προορίζεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Όπως ισχύει για όλα τα είδη βοτάνων, θα πρέπει πρώτα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν την κατανάλωση τους. Δεν πρέπει να καταναλώνετε ή να χρησιμοποιείτε βότανα σε καμία περίπτωση τα οποία δεν γνωρίζετε ! Μην το επιχειρήσετε ! Ο ασφαλέστερος τρόπος για να γνωρίσει κάποιος τα βότανα είναι να συμβουλευτεί έναν ειδικό, κάποιον που πραγματικά γνωρίζει για να του δείξει διαφορετικά ρισκάρετε την υγεία σας.
↪ Αναρτήθηκε: 09 Αυγούστου 2022 :: Αναγνώστηκε: 780 φορές